Wat betekent de herfst, nu de natuur zich geleidelijk aan voorbereidt op de winter, eigenlijk voor dieren? En wat kun je in deze periode voor dieren doen? De Dierenbescherming laat het je weten!
Tuinieren
Voor degenen onder ons met een hekel aan bladeren in en om de tuin: wees toch voorzichtig met het rigoureus weghalen van gebladerte. Door te veel te snoeien beroof je dieren van handige materialen om hun nest mee te bouwen. Bovendien is het goed voor de bodem, je krijgt er vruchtbare aarde van die insecten en andere dieren aantrekt. Door hoopjes bladeren te laten liggen en hoeken van de tuin onaangeroerd te laten, creëer je voor padden en andere kleine dieren beschutte stukjes tuin waar ze zich kunnen verstoppen. Zet herfstbloeiende planten in potten, de top 5-herfstbloeiers van de vlinderstichting zijn: hebe, lavendel, asters, klimop (niet snoeien) en ijzerhard.
Egels
Egels houden in de winter een winterslaap die alleen onderbroken wordt om af en toe wat te eten, wat te bewegen of wanneer hun lichaamstemperatuur te sterk daalt. Om egels de winter door te helpen kun je in de herfst vast actie ondernemen. Maak de tuin niet te netjes en zorg voor rommelhoekjes waar je de natuur gewoon zijn gang laat gaan. Egels kunnen bladeren, takjes, omgekeerde emmers of manden (met een inkeping als ingang) en zelfs zeilen of opgestapelde meubels gebruiken om hun nest onder te maken. Wil je egels echt helpen? Schaf dan een egelhuisje aan en leg wat takjes en gebladerte of hooi bij de ingang. Je hoeft het egelhuisje niet in te richten, egeltjes vinden het namelijk maar wat leuk om zelf hun huisjes in te richten. Als je het leuk vindt kun je egels in de herfst bijvoeren met egelvoer of speciale biopathé voor egels. Ze moeten zich namelijk zo rond mogelijk eten voordat het tijd is om in winterslaap te gaan. Zet nooit brood of melk voor ze neer! Dat is helemaal niet goed voor egels.
Vogels
De (vroege) herfst is het ideale moment om bestaande nestkastjes schoon te maken of nieuwe nestkastjes voor vogels op te hangen. Als het straks kouder wordt en hard gaat waaien of vriest, zullen ze maar wat blij zijn met een beetje beschutting. Want waar jij je tijdens koude dagen bij een haardvuur of onder een dikke deken tegen het kussen vleit, zijn koude nachten gevaarlijk voor vogels. Een nestkastje biedt uitkomst. Leg er geen nestmateriaal in zodat ze meer ruimte hebben om met zoveel mogelijk soortgenoten in één nestkastje te slapen. Zo houden ze elkaar lekker warm. Is er al een nestkastje aanwezig? Maak deze dan schoon voor de winter. Na het broedseizoen zijn de meeste nestkasten behoorlijk smerig en zitten ze vol beestjes, die zich in het oude nestmateriaal hebben verstopt. Haal alle takjes, bladeren en andere troep uit het kastje en maak goed schoon met kokendheet water. Daarna dep je alles droog en hang je het kastje weer buiten.
Vlinders
Vlinders in de herfst? Ja dat kan! Als de weersomstandigheden gunstig zijn (zonnig, boven 15 graden) kun je tot wel 15 verschillende vlindersoorten tegenkomen. In verschillende buitentuinen (Hortus Botanicus) maken ze daar handig gebruik van. Is het je wel eens opgevallen dat daar in de herfst vaak nog een heleboel insecten, waaronder vlinders vliegen? Door in de tuin of op het balkon bloemen neer te zetten die in het najaar bloeien, doe je de vlinders een plezier en breng je zelf tot na de zomer kleur in je tuin of op het terras/ balkon.
Spinnen
Spinnen horen, zoals je wanneer je er bang voor bent wellicht weet, echt bij de herfst. In de zomer leven ze het liefst buiten, maar zodra het buiten kouder wordt zoeken ze binnen warme plekjes op. Ook gaan de mannetjes op zoek naar vrouwtjes om mee te paren. Ben je bang voor spinnen of insecten en wil je ze toch met respect buiten zetten? De diervriendelijke spinnenvanger BugAway biedt uitkomst. De spinnenvanger is een ideaal hulpmiddel om spinnen en insecten levend te vangen en vervolgens eenvoudig buiten vrij te laten. Ook kun je (klein)kinderen met de diervriendelijke spinnenvanger op een veilige manier insecten en spinnen van dichtbij laten bekijken. Zo leren ze ook de kleinste diertjes respecteren.
Eekhoorns
Als het je droom is om eekhoorns te spotten, is de herfst het perfecte seizoen om naar buiten te gaan. Vroege- of late herfstwandelingen in een rustig bos vergroten je kans op het tegenkomen van deze diertjes aanzienlijk: in het najaar laten eekhoorns zich relatief vaak zien omdat ze vetreserves opbouwen voor de winter. Ook leggen ze voorraden noten en zaden aan in de grond en in boomholtes, zodat ze ook in de barre wintermaanden wat te knabbelen hebben. Door een eekhoornvoederhuis met daarin eekhoornvoer in je tuin op te hangen vergroot je de kans op het zien van eekhoorns helemaal. Echt leuk, want het zijn net kleine acrobaatjes. Kijk hoe ze de gekste capriolen uithalen om bij de lekkernijen in het voederhuisje te komen.
Huisdiertips voor de herfst
Blijf je huis (en als het nodig is je huisdieren) ontvlooien. Het mag dan geen zomer meer zijn, maar als de verwarming weer aangaat komen vlooieneitjes uit en kun je júist een vlooienplaag krijgen. Met regelmatig de kieren tussen de planken stofzuigen, kom je al een heel eind.
Per 1 oktober zijn de stranden weer open voor honden! Heerlijk uitwaaien dus met je trouwe viervoeter. Check van te voren wel even of er geen voorwaarden (bijvoorbeeld speciale tijden) aan verbonden zijn op het strand naar jouw keuze. Nu het ‘s avonds, ‘s ochtends en op sommige bijzonder druilerige dagen zelfs ‘s middags donkerder wordt, is het verstandig je hond tijdens het wandelen een lichtgevend bandje om te doen zodat hij goed opvalt in het verkeer.
Pas op met eikels en groen eikenblad bij schapen, geiten, runderen, paarden en honden. In met name onrijpe, groene eikels en groene eikenbladeren zit de giftige stof tannine. Dit veroorzaakt in het lichaam onder andere schade aan bloedvaten, darmen en nieren. Ook bruine eikels kunnen (wanneer er te veel van wordt geconsumeerd) giftig zijn. Schapen en geiten vinden eikels lekker en paarden kunnen per ongeluk een eikel binnenkrijgen tijdens het grazen, of wanneer er te weinig voedsel in de omgeving is. De gevolgen kunnen ernstig zijn, van suf- en loomheid bij vee, tot bloederige diarree en koliek bij paarden en ernstige maagklachten bij honden aan toe. Zie ook wat het LICG hierover schrijft. Zorg dat je dieren geen toegang hebben tot eikels en eikenblad, wees alert en raadpleeg bij het vermoeden dat er tijdens een wandeling met de hond op eikels is gekauwd, de dierenarts. Let extra op pups, die natuurlijk graag op alles kauwen dat ze tegenkomen.
Schoon je tuinvijver op!
Heb je een tuinvijver waarin amfibieën en vissen overwinteren? Schoon in het najaar je tuinvijver op. Dat doe je door oud plantenmateriaal uit de vijver te halen en een paar uur op de kant te leggen (zodat eventuele verstekelingen nog vlug terug het water in kunnen gaan of weg kunnen vluchten) waarna je het na een check op amfibieën kunt afvoeren. Zo zorg je ervoor dat, wanneer er straks misschien wel ijs over de vijver ligt, er niet te veel dood plantenmateriaal onder het ijs doorgaat met rotten. Dit kost veel zuurstof en in een zuurstofloze vijver sterven vissen en amfibieën. In de winter kun je om deze reden het beste een wak in het ijs maken als de vijver lang bevroren is.
Het opschonen van je tuinvijver is ook een mooie gelegenheid om data te verzamelen. Tel kikkers, salamanders, vissen, insectenlarven, waterkevers, waterplanten etc. en geef ze door via tuintelling.nl.
